Wat zijn insulinomen?
Insulinomen zijn kleine tumortjes in de alvleesklier die een overmaat aan insuline produceren. Insuline is een hormoon dat nodig is om het bloedsuiker (glucose) beschikbaar te maken voor de lichaamscellen. Bij deze tumortjes in de alvleesklier (insulinomen) wordt een te grote hoeveelheid insuline geproduceerd waardoor het suikergehalte in het bloed te laag wordt. De hersenen zijn voor hun functioneren afhankelijk van het suikergehalte in het bloed en krijgen problemen als het bloedsuiker veel te laag wordt. Het lichaam kan via correctiemechanismen het bloedsuikergehalte kunstmatig op niveau proberen te houden. Hierdoor kan na het optreden van de eerste verschijnselen, het soms dagen of weken duren voordat u als eigenaar opnieuw iets aan uw fretje opmerkt. Je zou hier kunnen spreken van een "omgekeerde suikerziekte”. Bij suikerziekte is er namelijk een tekort aan insuline en bij insulinomen hebben we te maken met een teveel aan insuline.

Te mager en te sloom op de behandeltafel

Komt de ziekte vaak voor?
Deze aandoening komt meestal voor bij fretten boven de leeftijd van 5-6 jaar. Zelden onder de leeftijd van 5 jaar. Regelmatig wordt de ziekte bij jongere dieren onjuist gediagnosticeerd omdat een laag bloedsuiker op een leeftijd onder de 6 jaar veel vaker door een ander probleem wordt veroorzaakt dan door insulinomen.
Daarnaast geeft het meten van het bloedsuiker uit een voetzooltje, oortje of met slechts een druppel bloed altijd een lagere suikerwaarde aan, wat tot misvattingen kan leiden.
Aan de andere kant wordt de aandoening bij fretten boven de leeftijd van 6 jaar weer soms niet op tijd door de eigenaar onderkend. De symptomen worden dan nogal eens als passend bij de leeftijd beschouwd. Een fret van bijvoorbeeld 6 jaar hoort nog actief en speels te zijn.

Oorzaken
De oorzaak voor het ontstaan van insulinomen is nog onbekend. Wel zien we deze ziekte eerder ontstaan bij dieren op goedkope brokvoeding van slechte kwaliteit of na het geven van veel suikers/koolhydraten zoals bijvoorbeeld in vitaminepasta’s voor fretten. Ook rozijntjes zitten vol (natuurlijke) suikers. Het is gebleken dat fretten die rauw vlees of prooidieren als voeding krijgen, deze ziekte eveneens kunnen krijgen.

Symptomen
De eerste verschijnselen kunnen soms met dagen of weken ertussen voorkomen:
• Staren in de ruimte gedurende een paar seconden. Het fretje is zich even niet bewust van de omgeving. Dit is echter iets dat elke fret die zich niet lekker voelt kan doen. Vaak gaan ze tevens op de grond platliggen.
• Zwakte van de achterhand waardoor het achterlichaam kan omvallen. Meestal is dit maar van korte duur en na het geven van eten volledig verdwenen. Fretten die continue met hun achterhand zwalken/omvallen hebben een ander probleem.
• Verminderde activiteit met veel slapen en moeilijk wakker worden na het slapen is een veel gehoorde klacht maar komt in principe bij elke ziekte voor.
• Gewichtsverlies komt regelmatig voor maar ook dit is niet specifiek voor deze aandoening.
• Speekselen en met de pootjes aan de bek krabben kan voorkomen ten gevolge van de misselijkheid die ontstaat door een te laag bloedsuiker gehalte. Dit kan echter ook door misselijkheid bij een maagdarmprobleem voorkomen.
• Naarmate de ziekte langer bestaat en bovengenoemde symptomen in meer of mindere mate al vaker zijn voorgekomen, kunnen deze fretten ook plots toevallen krijgen en heftig liggen te spartelen, soms krijsen en gillen ze hierbij, soms gebeurt het in stilte. Een heel naar gezicht. Indien niet snel wordt ingegrepen kunnen ze in coma raken en sterven.
• Plotselinge sterfte door het in coma raken komt bij oudere fretten soms voor. Hierbij zijn bovengenoemde symptomen vaak wel aanwezig geweest maar aangezien voor het natuurlijke proces van een ouder wordende fret.

Diagnose
Bij fretten boven de leeftijd van 5-6 jaar is het altijd aan te raden om een controle bloedonderzoek te doen, ook al lijken er soms geen klachten te zijn. Als bij deze fretten het bloedsuiker(glucose) na 4 uur vasten onder de 4 mmol/l komt, in combinatie met de hierboven beschreven ziekteverschijnselen, dan is een fret nog slechts verdacht van de aanwezigheid van insulinomen. Hierbij is het belangrijk dat het bloed uit een bloedvat wordt genomen en direct wordt gemeten in een bloedanalyse apparaat en niet via een humaan klein glucose metertje.

Door aanvullend bloed- en lichamelijk onderzoek moeten andere oorzaken van een laag bloedsuikergehalte uitgesloten worden. Daarna kan de diagnose pas met een redelijke zekerheid worden gesteld.
De tumortjes zijn te klein om op een echo zichtbaar te maken of om door de dierenarts in de buik te voelen.

Behandeling
Het is belangrijk om deze aandoening op tijd te behandelen. De ziekte veroorzaakt veel ongemak voor het diertje. Als gevolg van een voortdurend laag bloedsuiker ontstaat schade aan zenuwweefsel en wordt de afgifte van meer maagzuur bevorderd waardoor maagproblemen ontstaan. Er zijn in grote lijnen twee behandelmogelijkheden.

De chirurgische behandeling:
Een chirurgische behandeling is voor fretten onder de leeftijd van 7 jaar de meest diervriendelijke optie. De behandeling bestaat uit het verwijderen van de kleine tumortjes in de alvleesklier (voor een goed resultaat is ervaring van de dierenarts met deze operatietechniek een vereiste). Omdat de diagnose tegenwoordig veel zuiverder gesteld kan worden en de operatietechniek sterk is verbeterd, is het succespercentage van de operatie de afgelopen jaren behoorlijk toegenomen. Tegenwoordig zijn fretten die 2-3 jaar daarna (zonder medicatie) klachtenvrij zijn, geen uitzondering meer. Omdat in een later stadium op andere plaatsen in de alvleesklier weer opnieuw kleine tumortjes kunnen ontstaan is er geen garantie te geven dat het probleem voor altijd is opgelost. Bij fretten met hernieuwde klachten wordt niet opnieuw geopereerd maar een medicinale therapie ingezet.
NB. Niet iedere fret komt in aanmerking voor chirurgie. Het is belangrijk om eerst andere gelijktijdig aanwezige aandoeningen indien mogelijk te behandelen, voordat een operatie wordt uitgevoerd!

De medicinale behandeling:
Indien chirurgie geen optie is, wordt gestart met de medicatie diazoxide (een insuline-remmer) en in een later stadium soms met de toevoeging van prednison. Er wordt begonnen met een lage doses welke langzaam wordt opgevoerd. Deze medicijnen doen echter niets aan de groei van de tumoren, waardoor steeds meer nodig is. Nadeel van deze medicamenten is dat ze slecht zijn voor het maagdarmkanaal, daarom wordt altijd tevens een maagzuurremmer gegeven. Fretten op deze medicatie leven duidelijk korter dan geopereerde fretten.
Na het instellen van een medicinale behandeling is het sterk aan te raden elke 2-3 maanden het bloedsuikergehalte te laten controleren zodat de dosering aangepast kan worden of eventuele complicaties behandeld.

Voeding van fretten met een laag bloedsuiker
• Frequente maaltijden (3-6x daags) zijn belangrijk. Bij brokvoeding zorgen dat het bakje altijd is gevuld met verse brokjes.
• Het is belangrijk om brokvoeding van zeer goede kwaliteit te geven. Voorbeelden zijn: Virbac baby pre-neutered cat, Hill’s kitten of Orijen kitten.
• Het is sterk af te raden om rauw vlees of prooidieren te geven. Deze bevatten ziektekiemen welke een groot risico kunnen zijn voor dieren met een verminderde weerstand.
• Daarnaast kunt u het fretje extra smakelijk eiwit voorzetten in bijvoorbeeld de vorm van Royal Canin Recovery Liquid of A/D blikvoer. Geef het niet koud maar smakelijk lauwwarm.
• Geef géén suiker bevattende voedingsmiddelen zoals rozijntjes, vitamine pasta’s ed. Deze stimuleren juist de afgifte van insuline.

Wat te doen als een fret plots zeer zwak wordt of een toeval krijgt:
Druivensuiker (in poedervorm) kan het beste bij de hand worden gehouden voor het geval dat een insulinoom patiëntje een 'hypo' krijgt. Een “hypo” is net als bij mensen een veel te laag bloedsuiker. Het kan er soms heftig uitzien. Druivensuiker kan met een theelepeltje in de bek worden gegeven. Het poeder wordt al door het mondslijmvlies opgenomen zodat het fretje eventueel niet hoeft te slikken. Een half theelepeltje is meestal ruim voldoende en binnen een 1/2 uur soms al na 5 minuten voelt het diertje zich een stuk beter.
Bij lichte aanvallen is het aanbieden van RC Recovery Liquid beter of als dit niet wordt gegeten een suikerhoudende vitamine pasta zoals bijvoorbeeld 'Vetoquinol Care Energie' pasta, deze bevatten ook vet waardoor het bloedsuiker gehalte beter op peil blijft.

NB: Bij iedere oudere fret die plots een toeval krijgt en daarbij heftig ligt te spartelen, is het aan te raden om eerst een halve theelepel druivensuiker (desnoods gewone suiker) in de bek in te geven, voordat het fretje met spoed naar de dierenarts wordt gebracht.